Theo báo cáo của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) mới được công bố, dự báo năm 2023 nền kinh tế của Việt Nam sẽ bị hạn chế do suy thoái toàn cầu, chính sách tiền tệ tiếp tục thắt chặt và tác động lan tỏa từ cuộc xung đột Nga – Ukraine.
Chính sách giảm lãi suất điều hành bất ngờ khiến Việt Nam trở thành nền kinh tế đầu tiên ở Đông Nam Á nới lỏng chính sách tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã hành động vì thị trường vốn căng thẳng đã khiến tín dụng cho bất động sản bị thắt chặt và ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư.
Trong khi đó, lạm phát giảm nhẹ và tình trạng bất ổn trong lĩnh vực ngân hàng gần đây ở Mỹ được đánh giá là sẽ khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ giảm bớt chính sách thắt chặt tiền tệ, qua đó có khả năng làm giảm lạm phát do chi phí đẩy từ bên ngoài. Đồng thời, áp lực duy trì tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam gia tăng, khi nền kinh tế toàn cầu bị đình trệ.
Thị trường tài chính bất ổn trong năm 2022, làm tăng rủi ro. Gian lận tài chính gây tác động mạnh tới thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2022, khiến lượng phát hành trái phiếu trong Quý 4 giảm 98,8% so với một năm trước đó. Lượng trái phiếu đáo hạn vào năm 2023 ước tính khoảng 10 tỉ đôla, trong đó 42,8% là từ bất động sản và 30,8% từ ngân hàng. Do các ngân hàng có khả năng chống chịu tốt, nên sự bất ổn của thị trường vẫn chưa gây ra những rủi ro hệ thống nghiêm trọng. Tỉ lệ an toàn vốn so với tài sản có rủi ro vẫn ở mức trên 8% theo yêu cầu của Basel II. Báo cáo tài chính của các ngân hàng vẫn khả quan trong quý 4 năm 2022.
Tín dụng ngân hàng dành cho bất động sản năm 2022 tăng 24%, là mức tăng trưởng cao nhất trong 5 năm qua. Tổng nợ xấu gộp tăng từ 3,8% vào năm 2021 lên tới 4,5% vào năm 2022 và có thể tiếp tục tăng trong năm nay, ADB dự báo. Rủi ro lan truyền hơn có thể đến từ việc các ngân hàng cho vay trong lĩnh vực bất động sản và xây dựng và tỉ lệ cao bất động sản là tài sản thế chấp tại ngân hàng. Tỉ lệ cho vay trên tiền gửi của nhiều ngân hàng vượt ngưỡng 85%.
Ngân hàng Thế giới nâng triển vọng tăng trưởng toàn cầu năm 2023 khi Mỹ, Trung Quốc và các nền kinh tế lớn chứng tỏ khả năng phục hồi tốt so với dự báo. Tuy nhiên, lãi suất cao, tín dụng thắt chặt sẽ gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế.
Trong báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu mới nhất, Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết GDP toàn cầu thực tế tăng 2,1% trong năm nay. Con số này tăng so với kiến 1,7% được đưa ra vào tháng 1 nhưng thấp hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng năm 2022 là 3,1%.
Tổ chức cho vay phát triển cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2024 xuống 2,4% từ mức 2,7% vào tháng 1, với lý do tác động trễ của việc thắt chặt tiền tệ của ngân hàng trung ương, điều kiện tín dụng hạn chế hơn đang làm giảm đầu tư kinh doanh.
Những yếu tố này làm mức tăng trưởng nửa cuối 2023 – đầu 2024 chậm hơn nữa. Ngân hàng đã đưa ra dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 mới là 3,0%.
Indermit Gill, chuyên gia kinh tế của WB, đưa ra dự đoán ảm đạm về các dự báo mới. Ông cho rằng 2023 là một trong những năm tăng trưởng kinh tế chậm nhất với các nền kinh tế lớn trong năm thập kỷ qua.
Ông nói thêm, 2/3 các nền kinh tế đang phát triển có mức tăng trưởng thấp hơn so với năm 2022, gây trở ngại lớn cho quá trình phục hồi sau đại dịch, gia tăng khó khăn về nợ chính phủ.
“Thậm chí đến cuối năm tới, 1/3 thế giới đang phát triển sẽ không vượt qua mức thu nhập bình quân đầu người mà họ có vào cuối năm 2019,” ông Gill nói với các phóng viên. “Đó là năm năm bị mất cho gần một phần ba các quốc gia trên thế giới.”
Hồi tháng 1, WB cảnh báo GDP toàn cầu đang chậm lại trước bờ vực suy thoái, nhưng kể từ đó, sức mạnh trên thị trường lao động và sức tiêu dùng ở Mỹ đã vượt quá mong đợi cũng như sự phục hồi của Trung Quốc sau các đợt phong tỏa do COVID-19.
Tuy nhiên, khi dự đoán tăng trưởng năm 2024, Ngân hàng Thế giới giảm một nửa của Mỹ xuống 0,8% và cắt giảm 0,4% dự đoán của Trung Quốc xuống còn 4,6%.
Người cho vay cho biết căng thẳng gần đây của ngành ngân hàng góp phần vào việc tài chính bị thắt chặt kéo dài đến năm 2024.
Bất lợi tiềm ẩn đang âm thầm diễn ra khi căng thẳng ngân hàng dẫn đến khủng hoảng tín dụng nghiêm trọng và căng thẳng thị trường tài chính rộng lớn hơn ở các nền kinh tế tiên tiến. Điều này có thể cắt giảm một nửa mức tăng trưởng năm 2024 xuống 1,3%, tốc độ chậm nhất trong 30 năm ngoài cuộc suy thoái năm 2009 và 2020.
“Trong kịch bản khác khi căng thẳng tài chính lan rộng trên toàn cầu ở mức độ lớn hơn nhiều, nền kinh tế thế giới sẽ rơi vào suy thoái vào năm 2024. Lạm phát cơ bản dự kiến vẫn cao hơn mục tiêu của ngân hàng trung ương ở nhiều quốc gia”, WB cảnh báo.
