Mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và mở rộng thị trường quốc tế. Với sự đa dạng về nguồn tài nguyên và sự phát triển của ngành công nghiệp, Việt Nam đã xây dựng được danh tiếng nổi bật trong nhiều lĩnh vực xuất khẩu. Trong số các mặt hàng này, có những ngành hàng góp phần quan trọng vào cơ cấu xuất khẩu của đất nước, tạo ra nguồn thu nhập đáng kể và cơ hội phát triển lớn cho nền kinh tế
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt hơn 619 tỷ USD, giảm 8,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 322,5 tỷ USD, giảm 5,9%, nhưng mức giảm này đã thu hẹp so với giai đoạn đầu năm 2023. Trong số 33 mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch trên 1 tỷ USD, 7 mặt hàng có kim ngạch trên 10 tỷ USD, chiếm 66% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Dưới đây là top 7 mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam:
1.Gỗ và sản phẩm gỗ
Việt Nam có nguồn nguyên liệu phong phú với diện tích rộng lớn của rừng tự nhiên, phù hợp trồng cây gỗ, cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào cho ngành công nghiệp gỗ. Việt Nam không chỉ sản xuất gỗ nguyên liệu mà còn chế biến thành nhiều sản phẩm gỗ cao cấp như đồ nội thất, ván sàn, và sản phẩm gỗ công nghiệp khác. Sản phẩm này thường có chất lượng tốt và được sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế.
Các sản phẩm gỗ của Việt Nam được xuất khẩu sang nhiều thị trường trên thế giới, như Hoa Kỳ, Châu Âu, Nhật Bản, và Trung Quốc. Sự đa dạng về loại sản phẩm và chất lượng giúp Việt Nam có thể phục vụ nhu cầu của các thị trường khác nhau.
2.Thủy sản
Thủy sản là một trong những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, với các sản phẩm như tôm, cá và các loại hải sản khác. Các thị trường xuất khẩu chính bao gồm Mỹ, EU, và Trung Quốc.
Với hơn 3.000km bờ biển và một số lượng lớn các sông lớn, Việt Nam có một lợi thế tự nhiên lớn về tài nguyên thủy sản. Vùng biển Việt Nam còn đa dạng về loài thủy sản, bao gồm cá, tôm, sò điệp, cua, ngao, và nhiều loại hải sản khác. Điều này tạo ra sự đa dạng trong sản phẩm thủy sản và giúp thúc đẩy xuất khẩu. Ngành thủy sản Việt Nam đã áp dụng nhiều kỹ thuật nuôi trồng tiên tiến, bao gồm nuôi trồng thủy sản công nghệ cao và bền vững, giúp tăng hiệu suất và chất lượng sản phẩm.
3.Dệt may và hàng may mặc
Ngành dệt may và hàng may mặc từ lâu đã là một trong những lĩnh vực chủ lực của nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu. Việt Nam có dân số lớn và một lực lượng lao động có kỹ năng trong ngành dệt may, đồng thời chi phí lao động ở Việt Nam vẫn thấp so với nhiều quốc gia khác.Ngoài lao động, chi phí sản xuất cũng thấp hơn so với nhiều quốc gia khác, giúp tạo ra sự cạnh tranh về giá cả trên thị trường quốc tế.
Việt Nam còn có vị trí thuận lợi, nằm ở vị trí địa lý chiến lược trong khu vực Đông Nam Á, gần các thị trường tiêu thụ lớn như Trung Quốc, Châu Á, và cả Châu Âu, giúp tiết kiệm chi phí vận chuyển và thời gian. Ngoài ra , còn có mạng lưới cung ứng nguyên liệu và vật liệu sản xuất tốt, bao gồm cả nguyên liệu tự nhiên và nguyên liệu gia công từ các quốc gia khác.
Việt Nam là một trong những quốc gia lớn nhất thế giới về xuất khẩu dệt may và hàng may mặc, với các sản phẩm như áo sơ mi, quần áo jeans, và áo khoác. Các thị trường xuất khẩu chính bao gồm Hoa Kỳ, Châu Âu và Nhật Bản.
4. Điện tử và linh kiện điện tử
Việt Nam sản xuất và xuất khẩu nhiều loại thiết bị điện tử tiêu dùng như điện thoại di động, máy tính bảng, máy tính xách tay, máy ảnh số, và các thiết bị gia dụng điện tử.
Ngoài việc sản xuất các sản phẩm điện tử hoàn thiện, Việt Nam cũng có một ngành công nghiệp linh kiện điện tử phát triển. Các linh kiện điện tử như vi mạch tích hợp (IC), chip điện tử, mạch in, và các linh kiện điện tử khác được sản xuất và xuất khẩu từ Việt Nam. Việt Nam cũng trở thành một điểm đến phổ biến cho các công ty toàn cầu trong lĩnh vực gia công điện tử. Các nhà máy gia công điện tử tại Việt Nam thường cung cấp dịch vụ gia công từ khâu lắp ráp đến sản xuất linh kiện.
Ở nhóm ngành hàng công nghiệp, nhiều mặt hàng thế mạnh có xu hướng suy giảm về kim ngạch xuất khẩu so với cùng kỳ năm trước. Chỉ có một số mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng như: kim ngạch xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng tới 20,2%, điện thoại các loại và linh kiện tăng 3,9%, dây điện và cáp điện tăng 10,2%; sắt thép các loại tăng 25,4%…
5. Giày dép và sản phẩm da
Ngành công nghiệp giày dép và sản phẩm da ở Việt Nam không chỉ sản xuất cho thị trường nội địa mà còn xuất khẩu rộng rãi sang các thị trường quốc tế như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, và các quốc gia trong khu vực ASEAN.
Việt Nam không chỉ là một trung tâm sản xuất mà còn là một địa điểm nổi tiếng cho việc thiết kế và phát triển sản phẩm mới. Sự sáng tạo trong thiết kế đã giúp ngành công nghiệp này thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng toàn cầu.
Các doanh nghiệp trong ngành này ngày càng tìm kiếm cơ hội hợp tác và đầu tư từ các công ty nước ngoài để nâng cao năng lực sản xuất và mở rộng thị trường xuất khẩu.
6. Cà phê
Việt Nam sản xuất và xuất khẩu một lượng lớn cà phê mỗi năm, đóng góp một phần quan trọng vào thị trường thế giới. Cà phê Việt Nam có nhiều loại và phong cách khác nhau, từ robusta đến arabica, từ cà phê nguyên chất đến các loại cà phê pha trộn.
Mặc dù chất lượng không luôn cao như cà phê từ các quốc gia khác như Brazil hay Colombia, nhưng cà phê Việt Nam thường có giá cả cạnh tranh trên thị trường thế giới. Việt Nam đã xây dựng một mạng lưới xuất khẩu cà phê khá rộng lớn, giúp nâng cao khả năng tiếp cận thị trường quốc tế.
7. Rau quả và sản phẩm nông sản
Việt Nam có khí hậu và đất đai phong phú, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất nhiều loại rau củ và nông sản khác nhau như cà chua, cà rốt, khoai lang, bí đỏ, hành, tỏi, và nhiều loại hoa quả.
Ngày càng nhiều doanh nghiệp và nhà sản xuất tại Việt Nam đang chú trọng vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế để tăng tính cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của thị trường quốc tế.
Mặt hàng hàng rau quả với kim ngạch xuất khẩu trong tháng 11 ước đạt 500 triệu USD, tăng 65,2% so với cùng kỳ năm 2022. Qua đó, nâng tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả trong 11 tháng năm 2023 đạt 5,32 tỷ USD, tăng 74,5% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trên cơ sở những mặt hàng xuất khẩu đa dạng và mạnh mẽ, Việt Nam đã và đang tiếp tục mở rộng và phát triển thị trường xuất khẩu, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm và cải thiện năng suất lao động. Điều này giúp tạo ra nguồn thu nhập, việc làm và tăng trưởng kinh tế bền vững cho đất nước.
Việt Nam đã chứng tỏ sức mạnh của mình trong lĩnh vực xuất khẩu, với sự đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện hạ tầng và hệ thống logistic, đồng thời chú trọng vào nghiên cứu và phát triển để tăng cường giá trị gia tăng cho các ngành hàng xuất khẩu.